Закон Рэспублікі Беларусь «Аб трацейскіх судах» ад 18.07.2011 № 301-З

Трацейскім судом з’яўляецца арганізацыя, якая не ўваходзіць у судовую сістэму Рэспублікі Беларусь, ствараецца для вырашэння спрэчак у выглядзе трацейскага суда, які дзейнічае пастаянна, або трацейскага суда, які ствараецца па пагадненні бакоў для вырашэння канкрэтнай спрэчкі.

Рэестр трацейскіх суддзяў і трацейскіх судоў, якія дзейнічаюць пастаянна

Трацейскі суд вырашае любыя спрэчкі, якія ўзнікаюць паміж бакамі, якiя заключылi трацейскае пагадненне, за выключэннем спрэчак, якія непасрэдна закранаюць правы і законныя інтарэсы трэціх асоб, якія не з'яўляюцца бакамі трацейскага пагаднення, і спрэчак, якія не могуць быць прадметам трацейскага разбору ў адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь або заканадаўствам замежнай дзяржавы, калі прымяненне заканадаўства замежнай дзяржавы прадугледжана трацейскім пагадненнем або іншым дагаворам паміж бакамі.

Перавагі

• высокая ступень даверу бакоў да выбраных імі арбітраў;
• прастата і аператыўнасць працэдуры разбору;
• адсутнасць жорсткіх працэсуальных норм;
• магчымасць захаваць дзелавыя партнёрскія адносіны.

Трацейскае пагадненне

Трацейскім пагадненнем з’яўляецца пагадненне бакоў аб перадачы спрэчкі на вырашэнне трацейскага суда, указанага ў пагадненні бакоў.

Трацейскі суддзя

Трацейскім суддзёй выбіраецца фізічная асоба, якая не зацікаўлена ў выніку справы, з’яўляецца незалежнай ад бакоў і дала згоду на выкананне абавязкаў трацейскага суддзі.

Трацейскі суддзя, які вырашае спрэчку аднаасобна, павінен мець вышэйшую юрыдычную адукацыю і стаж работы па юрыдычнай спецыяльнасці не менш за тры гады.

У выпадку калегіяльнага вырашэння спрэчкі вышэйшую юрыдычную адукацыю і стаж працы па юрыдычнай спецыяльнасці не менш за тры гады павінен мець старшыня складу трацейскага суда.

Трацейскі разбор

Трацейскі разбор – працэс вырашэння спрэчкі, які ажыццяўляецца трацейскім судом пры наяўнасці трацейскага пагаднення аб перадачы спрэчкі гэтаму трацейскаму суду.

Правілы трацейскага разбору вызначаюцца Законам аб трацейскіх судах, а таксама рэгламентам трацейскага суда, які дзейнічае пастаянна, і трацейскім пагадненнем, якія не павінны супярэчыць Закону аб трацейскіх судах і іншым актам заканадаўства Рэспублікі Беларусь.

Прынцыпы дзейнасці трацейскага суда

• законнасць – пры вырашэнні спрэчак трацейскія суддзі кіруюцца нормамі Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, Закона аб трацейскіх судах і іншых актаў заканадаўства Рэспублікі Беларусь;
• незалежнасць – пры вырашэнні спрэчак трацейскія суддзі незалежныя, прымаюць рашэнні ва ўмовах, якія выключаюць якое-небудзь уздзеянне на іх;
• спаборнасць і роўнасць бакоў – бакі ў трацейскім разборы надзелены роўнымі правамі і абавязкамі;
• аўтаномія волі бакоў – бакі па папярэднім узгадненні паміж сабой маюць права самастойна вырашаць пытанні, якія тычацца парадку трацейскага разбору па спрэчцы, якая ўзнікла;
• канфідэнцыяльнасць – удзельнікі трацейскага разбору не маюць права без згоды бакоў выдаваць звесткі, якія сталі ім вядомыя ў ходзе трацейскага разбору;
• захаванне права бакоў на юрыдычную дапамогу;
• садзейнічанне бакам у дасягненні імі міравога пагаднення на любой стадыі трацейскага разбору;
• абавязковасць для бакоў рашэнняў трацейскага суда – бакі, якія заключылі трацейскае пагадненне, прымаюць на сябе абавязак добраахвотна выконваць рашэнні трацейскага суда;
• канчатковасць прынятых трацейскім судом рашэнняў – рашэнні не могуць быць абскарджаныя ў рамках трацейскага разбору;
• аплата дзейнасці трацейскіх суддзяў – за сваю дзейнасць па вырашэнні спрэчкі трацейскія суддзі маюць права атрымаць узнагароджанне. Дзейнасць трацейскіх суддзяў не з’яўляецца прадпрымальніцкай.